تأثیر شیر شتر بر روی ویروس هپاتیت C در بیماران مبتلا
خلاصه
هپاتیت C در حال حاضر یک مشکل جهانی است و دارو یا واکسن خاصی برای آن در حال حاضر وجود ندارد. بدلایل اقتصادی، بسیاری از بیماران از داروهای سنتی برای کنترل عفونت استفاده میکنند. در مصر، شیر شتر یکی از همین داروهای سنتی است که بطور گستردهای توسط بیماران مبتلا به هپاتیت C مصرف میشود.
هدف از مطالعه این مقاله، بررسی اثر بخشی شیر شتر در درمان ویروس هپاتیت سی است. در این بررسی، شیر شتر از مزارع محلی به مدت ۴ ماه برای درمان بیماران جمعآوری شد و برای هر بیمار مصرف ۲۵۰ میلیلیتر در روز تعیین گردید. نمونه هر فرد قبل و بعد از مصرف شیر برای ارزیابی بطور روزانه جمعآوری میشد. سه نشانگری که مورد استفاده قرار میگرفتند شامل: تستهای عملکرد کبد {آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)}؛ آزمایش بار ویروسی و پروفایل آنتیبادیهای ضد ویروس هپاتیت و ایزوتایپینگ میشوند.
شیر شتر نشان داد که توانایی بهبود بخشیدن به عملکرد و سلامت کبد (تغییرات سطوح ALT و AST) را دارا است؛ ALT در ۸۸ درصد بیماران و AST در کل بیماران پس از مصرف شیر شتر به مدت ۴ ماه با کاهش روبهرو بودهاند. اکثر بیماران به درمان با شیر شتر پاسخ مثبت دادند. بار وابسته به ویروس RNA در ۱۳ بیمار از ۱۷ نفر کل حدود (۷۶.۴۷ درصد) کاهش یافت و یک بیمار پس از درمان با شیر شتر ویرمیا ناشناخته (ویروسخونی در پزشکی وضعیتی است که در آن ویروسها وارد جریانهای خونی شده و در نتیجه به سایر قسمتهای بدن دسترسی خواهند داشت) را نشان داد. پروفایل آنتیبادیهای ضد ویروس هپاتیت C و ایزوتایپینگ بطور قابل توجهی (P<0.05) در ایموگلوبین G1 در ۷۰-۷۶ درصد بیماران کاهش داشته است. با این حال، در ۲۳.۵۳ درصد از بیماران تأثیری ملاحظه نشد.
مقدمه
ویروس هپاتیت C بعنوان یکی از عوامل بیماریهای پیشرفته کبدی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه همچون مصر شناخته میشود. در حال حاضر ۱۳۰-۱۸۰ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به هپاتیت C هستند. گزارشات اخیر نشان میدهد که در ۲۰ سال آینده میزان مرگ و میر بوسیله این بیماری افزایش قابل توجهی خواهد داشت. در عفونتهای حاد، ممکن است ویروس در سِرم (خونابه) قابل شناسایی باشد. با این حال، آنتیبادیهای ضد ویروس هپاتیت اغلب تا ۲-۳ ماه بعد از قرار گیری در معرض ویروس نمیتوانند شناسایی شوند.
رژیمهای درمانی هپاتیت C با هدف پیشگیری از عوارض بیماری و کاهش میزان مرگ و میر ناشی از آن است. عفونت مضمن HCV به آرامی رشد میکند که باعث تشخیص سختتر نوع بیماری موجود در کبد میشود. آزمایشات بیوشیمیایی (عادی سازی سطوح ALT و آسپارتات آمینوترانسفراز AST در سرم) و آزمایشات ویرولوژیک (فقدان RNA ویروسی از سرم) برای اندازهگیری نتایج کوتاه مدت عفونت هپاتیت مورد استفاده قرار میگیرند.
کشورهای غربی و ژاپن در زمینه درمان ضد ویروس هپاتیت درحال کار هستند. نمونههای گرفته شده در مصر از ۱۵ منطقه جغرافیایی مختلف جمعآوری شدهاند. هزینههای بالای واکسیناسیون در بیماران، داروهای سنتی را به یک آلترناتیو اصلی برای درمان HCV تبدیل کرده است؛ یک نمونه از همین طب سنتی، استفاده از شیر شتر است. ماهیت و ترکیبات موجود در شیر شتر با شیر گاو متفاوت است، بطوریکه چربی کم حدود ۲ درصد و غلظت لاکتوز ۴.۸ درصد در آن یافت میشود، علاوهبر این شیر شتر منبع غنی از آهن، کلسیم و ویتامین C است. دو خانواده اصلی پروتئینها که در همه شیرها از جمله شیر شتر و گاو موجود است شامل کازئین و پروتئین وِی (حاوی گلبولهای ایمنی، لاکتوبولین، لاکتوپراکسیداز، لیزوزیم و لاکتوفرین) است. شیر شتر بدلیل ترکیبات خاص خود (لاکتوفرین) دارای اثرات ضد باکتری، ضد ویروسی، ضد قارچ، ضد انگل، ایمنسازی، ضد التهاب و حتی ضد انعقادی است. شواهد حاکی از آن است که شیر شتر دارای خواص درمانی سرطان، زردی، هپاتیت B و C، دیابت، سکته مغزی، سل، مشکلات طحال، کمخونی، آلرژی و کلسترول بالا است. در مطالعات In vitro نتایج دلگرم کنندهای از نتایج مثبت شیر شتر بر درمان هپاتیت منتشر شده است. در مطالعات فعلی تأثیر شیر شتر بر درمان مبتلایان به هپاتیت C در مصر مورد بررسی قرار گرفت؛ در این آزمایش شیر شتر بعنوان داروی اصلی برخی بیماران درنظر گرفته شد و تأثیر شیر شتر بر کاهش آنتی بادیها و عملکرد کبد مورد آزمایش است. در مجموع ۱۷ بیمار مصری (۱۲ مرد و ۵ زن) با بازه سنی ۲۰-۶۵ سال مورد مطالعه قرار گرفتند. تمام بیماران از داروهای ضد ویروسی تا ۶ ماه قبل استفاده نکردهاند و اینگونه شیر شتر تنها ماده درمنای آنها خواهد بود. روند درمان بدین گونه است که بیماران به مدت ۴ ماه و هر روز ۲۵۰ میلیلیتر شیر شتر مصرف کردهاند.
بیماران که ۷۰.۵۹ درصد آنها مرد و ۲۹.۴۱ درصد آنها زن بودند از ابتدا دارای علائمی همچون دردهای عموم، بیاشتهایی، تب، اختلالات شکمی و دردهای مفصلی بودند. همچنین ۸۰ درصد بیماران مورد مطالعه مبتلا به زردی و درد در ناحیه چپ زیر دندهها، تورم مچ پا، تغییر رنگ مدفوع و تورم پستان بودند. از دست دادن میل جنسی یا حتی تغییرات در تمایلات جنسی ۵۰ درصد از مبتلایان را شامل میشد. بعد از ۴ ماه مصرف مداوم شیر شتر، تمامی این علائم بهبود پیدا کرد و در بسیاری از آنها بصورت کامل رفع گردید. زردی، تورم مچ پا، تغییر رنگ مدفوع نیز در ۵۰ درصد بیماران کاملاً بهبود یافت. آزمایشات مربوط به کبد نشان داد میزان قابل توجهی کاهش در ALT و AST بعد از مصرف شیر شتر در بیماران رخ داده است. پس از پایان دوره ۴ ماهه تحقیقات و آزمایشات RNA که از ۱۷ بیمار تحت مطالعته گرفته شد، مشخص شد ۱۳ نفر از آنها به درمان با شیر شتر پاسخ مثبت داده و ۴ نفر از آنها واکنش مثبتی در بدنشان روئیت نشد که این میتواند نشانهای برای افزایش دوز شیر مصرفی در این ۴ فرد باشد. همچنین در آزمایشات مربوط به کبد این افراد ۱۵ نفر با کاهش قابل توجه میزان ALT و AST مواجه بودند. علاوهبر این علاٌمی همچون تب، بیاشتهایی و… در تمام بیماران مورد مطالعه بصورت کامل رفع گردید. تحقیقات نشان داده است که لاکتوفرین طبیعی و موجود در شیر شتر فعالیت ضد ویروسی فوقالعاده قوی دارد. لاکتوفرین در شیر شتر بیش از هر نوع شیر دیگری از جمله گاو و گوسفند است.
منبع: مجله پزشکی ویوان
