همایش توسعه پرورش شتر در مراتع کشور

به گزارش روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی، سید علی خلیل پورمدير كل دفتر امور مراتع سازمان در نشست علمي توسعه پرورش شترو شتر داري در مراتع بياباني و نيمه بياباني كشور كه در مشهد برگزار شد گفت : از نظر سطح پوشش گیاهی هم اکنون 65 میلیون هکتار از مراتع فقیر است و مراتع بسیاری از مناطق کشور بویژه در محدوده های خشک و نیمه خشک در اثر شدت بهره برداری و چرای بیش از حد در این سطح قرار گرفته که در صورت برقراری تعادل در بهره برداری از مراتع وضعیت پوشش گیاهی آنها بهبود می یابد.
وی اظهار كرد: مراتع متوسط کشور نیز حدود 26 میلیون هکتار بوده و سطح مراتع خوب کشور هم در حدود هشت تا 9 میلیون هکتار است.
خلیل پور ادامه داد: هم اکنون 700 هزار خانوار بهره بردار در مراتع شناسایی و ممیزی شده اند که با ممیزی کل مراتع کشور این رقم به 800 هزار خانوار می رسد. ظرفیت مجاز مراتع را 36 میلیون واحد دامی عنوان کرد و افزود : بر اساس برآوردها هم اکنون بیش از دو برابرظرفيت مراتع ، دام در آنها وجود دارد. وی گفت: طرح راهبردی ما برای مدیریت مراتع کشور اجرای طرح های مرتع داری است و سعی می شود به اموری از قبیل گسترش گیاهان دارویی، مباحث گردشگری، تولید و کشت علوفه و منابع آب و آبزی پروری پرداخته شود.
وی افزود: مراتع ظرفیت های بسیار در حوزه گردشگری دارند که تاکنون به آن پرداخته نشده و در زمینه گیاهان دارویی نیز به مرور بهره برداران به سراغ کشت این گیاهان می روند.
وی ادامه داد: در برنامه ششم توسعه پیش بینی شده 500 هزار هکتار از جنگل ها، مراتع و بیابان های به گیاهان دارویی اختصاص یابد. خلیل پور گونه های شناسایی شده گیاهان دارویی در کشور را هشت هزار مورد ذکر و عنوان کرد: عمده این گونه ها در مراتع می باشد و هم اکنون بهره برداران به طور متوسط سالانه چهار هزار تن از این گیاهان برداشت می کنند.
وی گفت: حدود 40 میلیون هکتار از عرصه های طبیعی کشور توان و ظرفیت کشت گونه های گیاهی صنعتی و خوراکی دارد اما قرار نیست همه آنها را بهره برداری کنیم.
وی افزود: 500 هزار هکتار توسعه در این زمینه نیز به منظور کاهش بهره برداری از عرصه ها و تمرکز برداشت و تولید گونه های گیاهی انجام می شود تا فشار بهره برداری بی رویه از مراتع کاسته شود.
سید علی خلیل پور در ادامه با بیان اینکه آمار متفاوتی از جمعیت شتر کشور وجود دارد افزود: بر اساس برآوردها بیش از دو میلیون نفر شتر در کشور وجود دارد این نوع دام اغلب در واحدهای بسته نگهداری نمی شود و در فضای باز و مراتع و بیابان ها بوده و شرایط آنها با دامداری های صنعتی متفاوت است.
وی اظهار کرد: 10 استان کشور مراتع مناسب برای چرای شتر و پرورش این نوع دام دارند که از این میان استان های سیستان و بلوچستان و جنوب کرمان و جازموریان دارای بیشترین جمعیت شتر هستند.
وی با بیان اینکه آمارهای سال های گذشته حاکی از وجود حدود 160 هزار نفر شتر در کشور بود افزود: با در نظر گرفتن زاد و ولد این تعداد و پایش هایی که در عرصه منابع طبیعی کشور صورت گرفته آمارها بسیار بیشتر از این میزان و حدود دو میلیون واحد دامی می باشد.
وی ادامه داد : تاثیر خشکسالی ها بر این جمعیت دامی بسیار اندک بوده است زیرا شتر حیوانی مقاوم به بی آبی و خشکی است، اما دام سبک در مناطق روستایی به شدت از این امر متاثر شده و تعداد گوسفند و بز کاهش محسوسی داشته که آمار دقیقی از آن در دست نیست.
خلیل پور گفت: تلاش می شود جمعیت شتر در مراتع بیابانی و مناطقی که از نظر اکوسیستمی از حساسیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است ساماندهی شوند تا هم به مراتع و مناطق بیابانی و نیمه بیابانی آسیب کمتری وارد شود و هم از مزایای این دام در سیستم غذایی و اقتصادی کشور بهره گرفته شود.
وی با بیان اینکه برای برنامه ریزی در این حوزه نیازمند پایش و تعیین روند تغییرات هستیم افزود: در این میان مدیریت فنی زمانی محقق می شود که مراتعی به صورت خاص برای شترداری در نظر گرفته شود.
خلیل پور گفت: دامدارانی که تعداد شتر بیشتری دارند باید در قالب طرح مدیریت بهره برداری از مرتع و عرصه های بیابانی قرار گیرند.
وی اظهار کرد: محورهای کلی طرح های مدیریتی در این زمینه با همکاری بهره برداران مشخص شده و در برنامه ششم کل جمعیت شتر کشور زیرپوشش این طرح ها قرار خواهد گرفت.
هادی باقری مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی نيزدر ادامه نشست به بیان قابليتهاي استان شامل تنوع عرصه هاي جنگل مرتع بيابان وآبخيزوقابليت بهره برداري ازمحصولات غير بومي وهمچنين جاذبه هاي گردشگري طبيعي ، مراكزپژوهشي ودانش بومي وحضور وهمراهي مؤثرمسئولين ومشاركت مردم كه اين موضوع را ثابت كرده اند اشاره نمود.

وي تهديدها وچالشها ي استان را بيان كرد و گفت: مراتع استان 45% دام استان را پاسخگو ست 75% مساحت استان اقليم بياباني است، باچالش خشكسالي ، كمبود آب ، روند خشكي وبياباني شدن وهمچنين فرسايش بادي وآبي ومبحث ريزگردها را دراستان روبرو هستيم .
هادی باقری درادامه هم به سياستگزاري منابع طبيعي با رويكرد؛ مديريت جامع ، فرهنگ سازي جهت حفاظت ،احياءوتوسعه منابع طبيعي وهمچنين برنامه ريزي جهت مشاركت بيشتر مردم بارويكرد ، توسعه پايدار اشاره شد وافزود:استفاده از ظرفيت اقتصادي عرصه هاي منابع طبيعي جهت توامندسازي عرصه نشينان جهت كاهش فشار برعرصه ها باتوجه به شرايط اقليمي ايجادشد ه وتغيير اقليم وخشكسالي هاي متمادي را دنبال ميكنيم.
باقري در رابطه با ظرفيت شترداري دراستان هم باتوجه به اهميت آن وتوجه به اين موجود در آيات ورروايات ، تعداد شتر موجود در استان را 6019 نفر وتعداد بهره برداران داراي پروانه در استان را 760 خانوار و مساحت استان كه قابليت پرورش شتر را دارا ميباشد. حدود 700 هزار هكتار اعلام نمود و در ادامه نيز اشاره اي كوتاه به طرح ارائه شده توسط خراسان رضوي با رويكرد مديريت پروژه با اعمال و توجه به ظرفيتهاواستفاده ازتوان همه بخشهاي وابسته نمود و در قالب طرح الگوئي وتعريف پايلوت دردومنطقه استان وبراي مدت 5 پنج سال اعلام آمادگي نمود . شايان ذكر است نشست علمي توسعه پرورش شتر و شترداري در مراتع بياباني و نيمه بياباني كشور با حضور معاونين فني،روساي ادارات مراتع ،اعضاي انجمن علمي شتر كشورو تني چند از اعضا و نمايندگان شتر داران استانهاي يزد، سيستان و بلوچستان، اصفهان، قم، سمنان، كرمان، هرمزگان،خوزستان،خراسان جنوبي و گلستان در مشهد برگزار شد.