پوکی استخوان چیست؟ چگونه شیر شتر به درمان آن کمک می‌کند؟
استئپروز یا پوکی استخوان وضعیتی است که در آن با کاهش تراکم در استخوان‌های خود مواجه می‌شود؛ در نتیجه ابتلا به این عارضه استخوان‌ها با کاهش قدرت مواجه می‌شوند و درنتیجه شکننده خواهند شد. زمانی که استخوان دچار پوکی می‌شود درواقع در شرایطی قرار می‌گیرد که همانند یک اسفنج می‌شوند. به همین دلیل استخوان دچار ضعف و شکستگی‌های دنباله‌دار می‌شوند.
استخوان عادی از پروتئین، کلاژن و کلسیم تشکیل شده است که تمام آنها سبب قدرتمند شدن بدنه استخوان می‌شوند. لفظ شکسته شدن استخوان صرفاً برای جدا شدن بخش‌هایی از استخوان نیست، بلکه هرگونه ترک برداشتن و آسیب‌های جزئی نیز تعاریف دیگری از پوکی استخوان می‌باشند. پراکندگی پوکی استخوان در نقاط مختلف که دارای اسکلت استخوانی است، شامل مهره‌ها، استخوان رادیوس، لگن و سایر استخوان‌ها گزارش شده است.
عوامل ایجاد کننده پوکی استخوان در بدن چیست؟
عوامل زیر از مهمترین ویژگی‌ها برای ابتلا به پوکی استخوان هستند:
- جنسیت زن
- نژاد قفقازی یا آسیایی
- بدن‌های لاغر و ظریف
- سابقه خانوادگی (برای مثال داشتن پدر یا مادری که مبتلا به این بیماری هستند)
- سابقه شکستگی استخوان در سنین بزرگسالی
- مصرف دخانیات
- مصرف بیش از حد الکل
- عدم تمرین و ورزش در طول هفته
- رژیم غذایی فاقد کلسیم
- تغذیه نامناسب بخصوص در افرادی با التهابات مزمن و بیماری روده
- سطوح پایین استروژن در بانوان (در دوران یأسگی و یا حذف تخمدان‌ها بدلیل مشکلات زنانگی)
- سطح پایین تسترون در مردان (هیپوگنادیسم)
- شیمی‌درمانی که می‌تواند سبب یأسگی زودرس و تأثیر سمی روی تخمدان‌ها ایجاد کند
- آمنوره (فقدان قاعدگی در دوران جوانی و بلوغ)، این اتفاق می‌تواند در زنانی که بسیار زیاد تمرینات ورزشی انجام می‌دهند یا زنانی که چربی بدنشان بسیار زیاد است رخ دهد.
- التهابات مزمن از جمله بیماری‌های کبدی و آرتریت روماتوئید (روماتسیم مفصلی)
- بی‌تحرکی، همانند زمان‌هایی که بیمار پس از سکته مغزی یا شکستگی‌های سنگین مجاز به حرکت برای مدت زمان طولانی نیست
- هیپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید) وضعیتی که در آن بیش از حد هورمون تیروئید توسط غده تیروئید تولید می‌شود
- کمبود ویتامین D در بدن، زمانی که این ویتامین در بدن کم باشد، بدن توانایی جذب کلسیم کافی را نخواهد داشت
- مصرف طولانی مدت برخی از داروها از جمله داروهای ضد انعقادی
نشانه‌های پوکی استخوان
پوکی استخوان ممکن است برای چندین سال بدون هیچ نشانه‌ای در بدن فرد وجود داشته باشد؛ زیرا تا زمانی که شکستگی در بدن شما رخ ندهد متوجه این مشکل نخواهید شد. بعلاوه، برخی از شکستگی‌ها ممکن است اصلاً نشانه‌ای از پوکی در فرد ایجاد نکند. این شکستگی‌ها معمولاً با درد زیادی همراه است. شکستگی ستون فقرات می‌تواند درد شدیدی همچون یک باند (خط) در پشت بدن ایجاد کند. شکستگی‌های متعدد در ستون فقرات می‌تواند سبب انحراف و درنتیجه مشکلات جدی‌تری برای فرد شود. شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان معمولاً با فشارهای کم رخ می‌دهد، برای مثال افتادن در هنگام راه رفتن در یک فرد مبتلا به پوکی می‌تواند سبب شکستگی شود.
پیامدهای پوکی استخوان چیست؟
شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان همراه با درد، کاهش کیفیت زندگی و درنتیجه از دست دادن بسیاری از فرصت‌ها است، ضمن اینکه امکان معلولیت نیز وجود دارد. قریب به ۳۰ درصد از بیمارانی که به شکستگی لگن دچار می‌شوند نیاز به مراقبت در منزل دارند. حدود ۲۰ درصد از بانوانی که دچار شکستگی هیپ (مفصل ران) می‌شوند، دچار مرگ ناشی از این شکستگی و پیامدهای آن می‌شوند. علاوه‌بر این موارد، هنگامی که یک فرد دچار شکستگی ستون فقرات بدلیل پوکی استخوان می‌شود، در آینده نزدیک نیز باید خود را آماده مواجه با خطرات مشابه باشد.
راه‌های درمان پوکی استخوان چیست و چگونه می‌توان از ابتلا به این عارضه جلوگیری کرد؟
هدف از درمان پوکی استخوان پیشگیری از شکستگی‌های استخوانی با افزایش تراکم استخوان و استحکام‌بخشی به اسکلت‌بندی بدن است. اگرچه تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع می‌تواند خطرات ناشی از این بیماری را کاهش دهد اما درمان قطعی و کاملی وجود ندارد. بنابراین با توجه به اینکه بازسازی استخوان‌های تضعیف شده بسیار دشوار است، بهترین راه پیشگیری از ابتلا به پوکی است. با انجام کارهای زیر می‌توانید به مقابله با پوکی استخوان بروید.
- تغییر سبک زندگی از جمله ترک سیگار، کاهش مصرف الکل بیش از حد، ورزش منظم و مصرف یک رژیم متعادل همراه با کلسیم و ویتامین D
- داروهایی که سبب توقف کاهش تحکیم استخوان و افزایش قدرت آنها می‌شود، از جمله آلندرونات، ریدرونات، رالوکسیفن و…
- داروهایی که سبب تشکیل استخوان می‌شوند، همانند تریپاراتیدها.
ورزش کنید
تمرین و ورزش دارای طیف گسترده‌ای از تأثیرات مثبت در سلامت افراد است. با این حال، ورزش کردن باعث افزایش قابل توجهی در تراکم استخوان نمی‌شود. البته محققین در حال تلاش برای پیدا کردن رابطه‌ای منطقی بین نوع ورزش و تأثیر آن بر پوکی استخوان هستند. به همین دلیل اغلب پزشکان توصیه می‌کنند برای حفظ سلامت و تنظیم بودن وزن بدن، روزانه مدت زمانی را به پیاده‌روی بپردازید. در بیماران بالای ۴۰ سال و افرادی که دارای بیماری قلبی، چاقی، دیابت و فشار خون بالا هستند، ورزش باید توسط پزشکان تجویز و نظارت شود.
مصرف کلسیم
داشتن استخوان‌های قوی و سالم نیازمند مصرف کلسیم در رژیم غذایی بخصوص در دوران کودکی و نوجوانی است. البته توجه داشته باشید، مصرف کلسیم و مکمل‌های آن تنها راه مقابله با پوکی استخوان نیست. اما کلسیم در چه موادی بیشتر از بقیه وجود دارد؟ یکی از موادی که کلسیم در آن بیشتر از مابقی مواد است، شیر و سایر لبنیات است. میزان مصرف کلسیم در بین افراد و در سنین مختلف که توسط سازمان بهداشت جهانی پیشنهاد شده است به شرح زیر است:
- ۸۰۰ میلی‌گرم در روز برای کودکان ۱ تا ۱۰ سال
- ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز برای مردان و زنان تا قبل از یأسگی و زنان یأسه که استروژن مصرف می‌کنند
- ۱۲۰۰ میلی‌گرم در روز برای نوجوانان و افراد بزرگسال ۱۱ تا ۲۴ سال
- ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز برای زنان یأسه که استروژن مصرف نمی‌کنند
- ۱۲۰۰-۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز برای زنان باردار و مادران پرستار
توجه داشته باشید که مصرف روزانه کلسیم نباید بیشتر از ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز شود.
شیر شتر و نقش آن در درمان پوکی استخوان
جالب است بدانید شیر شتر نسبت به شیر گاو دارای ۱۰ برابر کلسیم و آهن بیشتری است و همانطور که می‌دانید کلسیم یکی از عوامل تحکیم‌بخش به استخوان‌های بدن است. همانطور که گفته شد، چاقی یکی از دلایلی است که بانوان جوان را دچار به آمنوره می‌کند. همناطور که گفته شد، آمنوره یکی از علل ابتلا به پوکی استخوان در زنان است، پس می‌توان با کاهش وزن تا حد ممکن از این مشکل جلوگیری کرد. شیر شتر نسبت به شیر گاو دارای کالری، چربی اشباع و قند کمتری است. مقدار چربی کم بدین معنا است که شما هیچ درگیری با سطح بالای چربی و کلسترول را نخواهید داشت و درنتیجه با کاهش وزن مواجه می‌شوید. یکی دیگر از علل پوکی استخوان براساس اطلاعاتی که قبل‌تر در اختیار شما قرار داده شد، مشکلات کبدی است. اما شیر شتر در درمان بیماری‌های کبدی نیز موثر است و این ماده منبع غنی از ایمونوگلوبین‌ها یا آنتی‌بادی‌ها است که مواد آلوده‌کننده بدن را مورد هدف قرار می‌دهند و آنها را از سیستم ایمنی بدن پاک می‌کنند. شیر شتر قابلیت این را دارد که از آسیب رسیدن به کبد جلوگیری کند و حتی کبد سمی شده را نیز به سلامت بازگرداند.
منبع: مجله پزشکی ویوان
