سمنان بزرگترين قطب تحقيقات شتر كشور مي شود

پرورش شتردر کشور سابقه دیرینه دارد و نیاکان ما از دیرباز، از گوشت، پشم و شیر شتر استفاده می کردند .چون اين حيوان نسبت به تشنگي و گرسنگي از مقاومت بالايي برخوداراست لذا مناطق كويري وگرم خشك بهترين مكان براي پرورش اين حيوان است.كشور ايران جزءمناطق گرم وخشك به شمار مي رود وبه همين علت نژادهاي مختلفي از جمله شتر بلوچي، تركمن، بندري وكلكويي در مناطق مختلف كشور يافت مي شود. دراين ميان نژادهاي بلوچ به خاطر ويژگي شير وگوشتشان ونژادبندري به علت سواري وباركش بودن ازاهميت ويژهاي برخودارند. از آنجايي كه اين نوع از دام نسبت به ساير دامها كمتر محصور دست انسانهاست لذا كمتر درخصوص اصلاح نژادشان آنها اقدام شده است .

******

شتر از جمله دامهايي است كه تمام اجزاي بدنش مورد استفاده قرار مي گيرد واز آنجاكه گوشت وشير اين حيوان ارزش غذايي ودارويي دارد لذا از اهميت ويژه اي برخودار است .در كنار اين موضوع هزينه پايين نگهداري ومقاومتش دربرابر گرسنگي وتشنگي از عوامل مهم علاقمندي مردم نواحي كوير به اين حيوان است .در سالهاي اخير ارزش غذايي گوشت وشير وكوهان اين حيوان نسبت به ساير دامها سبب شده تا مورد توجه قرار بيشتري قرار بگيرد .لذا اين مسائل وبحث صادرات گوشت اين حيوان سبب شده تا ارزش نگهداري آن دوچندان شود .با توجه به ارزشمند بودن اين حيوان متاسفانه كمتر پرورش دهنده اي وجود دارد تا از اين حيوان به صورت متمركز نگهداري كند لذا رها بودن آن ازمهمترين عوامل اصلاح نشدن نژاد شتر در كشور است.يكي از محصولات ارزشمند شتر پوست وموي اين حيوان است كه علاقمنداني در برخي از كشورها دارد و مي تواند براي كشور سود آفرين باشد.

شترهاي دوكوهان درحال انقراض اند

آمارها نشان مي دهدبالاترين تعداد شتر در كشور از نژاد تك كوهان استدرحاليكه تا چندسال قبل شترهاي دوكوهان را مي توان در اكثر مناطق گرم وخشك كشور به وفور ديد اما اكنون در تنها استاني كه مي توان شتر دوكوهان يافت استان اردبيل است .متاسفانه مقايسه آماري در دهه هاي اخير نشان مي دهد كه تعداد اين نوع چهار پا نيز در اين استان به شدت در حال كاهش است هم اکنون تعداد شترهای دوکوهان در کشورهای چین، مغولستان، افغانستان و به میزان کمتر در ایران، ترکیه و آذربایجان به صورت پراكنده 2ميليون نفر است اما برآوردها از تعداد شترهای دوکوهانه در کشور ما کمتر از 100 نفر است که بیشتر آنها در مناطق شمال شرق و غربی کشور -استان های گلستان و به خصوص اردبیل- زیست می کنند.مهمترين ويژگي شترهاي دوكوهان ،ميزان پشم تن آنها وسرشار بودن شير آن از ويتامين c است .اما با اين همه ويژگي مثبت به علت عدم حمایت های مالی مناسب از جمله در تامین آب، نهاده های دامی و اعتبارات بانکی، در حال حاضر تعداد شترداران در سطح منطقه به شدت کاهش یافته و نسل این گونه از شترها نیز به طور جدی در خطر انقراض است.اکبر ابرغانی مسئول مرکز تحقیقات کشاورزی استان اردبیل با تاييد خطر انقراض شترهاي دوكوهان استان مي گويد: براي حفظ اين نژاد ارزشمند نياز به حمايت هاي مالي وبين المللي داريم كه در اين رابطه مكاتباتي انجام شده است.

وي در خصوص اقدامات انجام شده مي افزايد: با هدف افزایش انگیزه شترداران دوکوهانه منطقه، به ازای هر نفر شتر مبلغی به عنوان حق انگیزه به شترداران بومی پرداخت خواهد شد تا با دلگرمی بیشتر، کار نگهداری و پرورش این گونه را انجام دهند.ابرغانی ادامه مي دهد: راه اندازی مرکز ملی حفظ و توسعه شتر دوکوهانه در جعفرآباد مغان يكي از مهمترين برنامه ها براي حفظ نژاد شترهاي دوكوهان است كه تاكنون كار احداث سیلوی علوفه ای، جایگاه شتر، انبار کنسانتره و ساختمان کارگری به پایان رسیده و بزودی به لوازم و امکانات تخصصی و آزمایشگاهی نیز مجهز خواهد شد.

مسئول مرکز تحقیقات کشاورزی استان اردبیل مي افزايد : با اقدامات انجام شده تا کنون بیش از 100 نفر شتر زیر پوشش طرح توسعه شترداری قرار گرفته و ثبت مشخصات شده؛ طبق هماهنگی ها با مرکز اصلاح نژاد دام کشور، در آینده نزدیک از حضور نمایندگان نهادهای بین المللی در زمینه گسترش شترهای دوکوهانه بهره برده و ارتباطات تنگاتنگ خود را در این زمینه گسترش خواهیم داد.وي با اشاره به تولد نخستین شتر دوکوهانه جهان با استفاده از روش انتقال جنین با نام ‘بهینا’ در سال 1386 اظهار اميدواري مي كند كه با برنامه ريزي هاي انجام شده وحمايت همه جانبه مسئولان بتوان تعداد شترهاي دوكوهان در كشور را افزايش داد.

اصلاح نژاد ایستگاه پرورش شتر طرود

ويژگي استان سمنان وداشتن آب وهوايي گرم وخشك باعث شده تا اين استان در زمينه پرورش شتر حرفهايي براي گفتن داشته باشد.چندي پيش مصطفی شاه حسینی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان خبرداد وگفت: ایستگاه پرورش شتر طرود شاهرود تنها ایستگاه فعال در کشور در زمينه پرورش و اصلاح نژاد شتراست.وي در اين خصوص مي گويد:هرچند ﺍﻳﺴﺘﮕﺎﻩ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺷﺘﺮ ﺩﻭﻛﻮﻫﺎﻧﻪ ﺟﻬﺎﺩ ﺁﺑﺎﺩ مشکین شهر، با هدف مقابله با خطر انقراض نسل شترهاي دوكوهان از سالهاي قبل فعاليت خودرا آغاز كرده است اما به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی سمنان که در مرکز استان های شتر خیز قرار دارد و همچنین وضعیت اقلیمی استان و قرار داشتن ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد شتر طرود شاهرود و آزمایشگاه بانک ژن شتر کشور به عنوان تنها ایستگاه فعال شتر که وظیفه پشتیبانی از حفظ و حراست منابع ژنی و اصلاح نژاد شتر کشور را به عهده دارد موقعیت ممتازی در کشور از لحاظ پرورش شتر کسب کرده است.مصطفي شاه حسینی فعالیت های نوین اصلاح نژادی انجام شده از قبیل انجماد اسپرم، تلقیح مصنوعی، آمیخته گری و انتقال جنین که بعضا برای اولین بار در دنیا انجام گرفته است را از مهمترين ويژگي اين مركز مي داند .معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان افزایش تولید شیر و گوشت و در نهایت کاهش هزینه ها و افزایش درآمد شترداران را از مهمترين ويژگي اين مر كز مي داند.